Kỳ vọng lạm phát cao đang gia tăng áp lực lên Ngân hàng Trung ương châu Âu về việc tăng mạnh lãi suất hơn nữa, bất chấp nhiều nhà kinh tế học dự báo một suy thoái mạnh hơn nữa khi giá năng lượng tăng mạnh ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Các nhà hoạch định chính sách của NHTW Châu Âu (ECB) đã cảnh báo về sự kiện Jackson Hole diễn ra vào cuối tuần qua rằng việc đưa lạm phát về lại mức mục tiêu phải đánh đổi bằng tăng trưởng kinh tế và việc làm.

Giá khí đốt tại châu Âu tuần qua đã đạt đỉnh mới 343 Euro/MH, hơn gấp đôi hồi cuối tháng 7 và gấp 7 lần giá cùng kỳ năm ngoái. Nguồn cung khí đốt của Nga giảm làm gia tăng nỗi lo thiếu hụt cùng với việc EU chuẩn các biện pháp ổn định giá khẩn cấp.

Nhiều nhà kinh tế học đã nâng dự báo lạm phát lên cao hơn cho năm tới và dự đoán biến động giá tiêu dùng hàng năm sẽ từ đỉnh của tháng 7 tại 8.9% lên trên 10% vào tháng 10. Họ kỳ vọng số liệu lạm phát tháng 8, được công bố vào thứ Tư tới, sẽ chạm mức 9%.

“Giá khí đốt tăng giáng một đòn mạnh lên nền kinh tế các nước châu Âu”, kinh tế trưởng tại Berenberg cho biết. “Giá cao hơn đối với người tiêu dùng và chi phí cao hơn đối với doanh nghiệp sẽ sẽ khiến khủng hoảng trầm trọng hơn và triển vọng lạm phát tồi tệ hơn.”

Các chuyên gia kinh tế được khảo sát bởi Consensus Economics tháng này đã nâng dự báo lạm phát khu vực đồng euro cho năm 2023 trung bình hơn 4%, gấp đôi mục tiêu lạm phát của ECB ở mức 2% và hơn gần 1% trung bình dự dự báo trong tháng 6. Thời điểm ECD dự kiến lạm phát sẽ giảm 3-5% vào năm tới; dự báo sẽ được cập nhật trong cuộc họp tiếp theo vào ngày 8 tháng 9.

Dự báo của các nhà kinh tế về tổng sản phẩm quốc nội khu vực đồng euro vào năm 2023 ngày càng trở nên ảm đạm, với kỳ vọng tăng trưởng giảm một nửa từ tháng 6 xuống dưới 1%.

Nhiều chuyên gia bi quan hơn. Schmieding đã giảm dự báo của Berenberg đối với GDP của khu vực đồng euro năm 2023 xuống mức 1.5%, đồng thời nâng kỳ vọng lạm phát trong giai đoạn đó lên 6.1% từ 5%.

Schmieding cho biết: “Việc thông qua” giá khí đốt bán buôn lên khoảng €200/MWh sẽ tăng thêm 7 đến 8 điểm phần trăm vào lạm phát của Đức. Tuy nhiên áp lực bổ sung sẽ bớt nặng nề bởi các hợp đồng khí dài hạn, giá tăng chậm hơn trong quá trình sản xuất, các doanh nghiệp phải chịu một số chi phí và các biện pháp điều chỉnh của chính phủ, ông nói thêm.

Sau khi ghi nhận tăng trưởng nhờ sự hồi sinh của ngành du lịch mùa hè năm nay, GDP các nước khu vực đồng euro “có thể sẽ giảm đáng kể cho đến mùa xuân năm 2023 khi tiêu dùng tư nhân, đầu tư kinh doanh và xuất khẩu giảm”, Schmieding nói.

Andrew Kenningham, nhà kinh tế trưởng về châu Âu tại Capital Economics, cảnh báo tác động của giá khí đốt lên tăng trưởng của khu vực đồng euro có thể còn lâu dài.

Ông nói: “Khu vực đồng euro khó có thể lấy lại tốc độ tăng trưởng như lúc trước đại dịch bởi sẽ có một số mất mát vĩnh viễn liên quan đến năng lực cạnh tranh dẫn đến sự giảm thiểu năng suất, đặc biệt là trong các lĩnh vực như kim loại và hóa chất,” ông nói.

Tỷ lệ hoán đổi lạm phát trong 5 năm, một dấu hiệu thị trường cho thấy lạm phát trong thời gian 5 năm, đã tăng trong khu vực đồng euro trong vài tuần qua.

Giada Giani, nhà kinh tế học tại Citi, dự đoán lạm phát khu vực đồng euro sẽ đạt đỉnh 10.3% vào mùa thu với chi phí năng lượng cao hơn và tỷ giá EUR/USD giảm xuống dưới 1 góp phần làm tăng giá tiêu dùng.

Bà lưu ý rằng "quan trọng hơn, xu hướng lạm phát cho năm 2023 đã tăng cao hơn", với mức trung bình năm 2023 của Citi hiện ở mức 6.2%, tăng từ 4.8% vào tháng 7 với giá cao hơn cho các mặt hàng như thực phẩm và các dịch vụ sử dụng nhiều năng lượng trong các dự báo mới.

Mặc dù áp lực lạm phát tăng cao ở Đức, Hà Lan và Tây Ban Nha đã được dự báo trước, các nhà kinh tế lưu ý rằng phản ứng chính sách mới là quan trọng trong việc quản lý giá năng lượng tăng cao.

Đức đang có kế hoạch tăng thuế khí đốt từ tháng 10, mặc dù tác động đối với các hộ gia đình sẽ được bù đắp một phần bằng việc cắt giảm thuế VAT đối với doanh thu bán khí đốt. Tuy nhiên, một số biện pháp tạm thời khác của các chính phủ để giảm giá, chẳng hạn như việc áp dụng mức giá €9 cho vé tàu tháng của Đức sẽ hết hạn vào ngày 1 tháng 9 có thể đẩy lạm phát lên cao hơn nữa.